آخرين امام شيعيان و دوازدهمين جانشين رسول خداصلي الله عليه وآله وسلم در سپيده دم جمعه، نيمه شعبان سال 255 هجري قمري [868 ميلادي] در سامراء يکي از شهرهاي عراق، ديده به جهان گشود.

پدر گرامي او، پيشواي يازدهم شيعيان حضرت امام حسن عسکري‏عليه السلام و مادر بزرگوار آن حضرت، بانويي شايسته به نام «نرجس» بود که درباره مليت او روايات، مختلف است. مطابق روايتي، آن حضرت دختر «يشوع» پسر امپراتور روم بوده و مادرش از نسل «شمعون» وصيّ حضرت عيسي‏عليه السلام است. برابر اين روايت نرجس در پي خوابي شگفت مسلمان شد و به هدايت امام عسکري‏عليه السلام خود را در ميان سپاه روم که عازم نبرد با مسلمانان بودند قرار داد و همراه جمعي ديگر به اسارت لشکر اسلام در آمد. امام هادي‏عليه السلام کسي را فرستاد که او را خريداري کرد و به سامراء آورد. [1] .

روايات ديگري نيز نقل شده است [2] ولي آنچه مهم و قابل توجه است اينکه حضرت نرجس‏عليها السلام مدتي در خانه حکيمه خاتون - از خواهران بزرگوار امام هادي‏عليه السلام - بوده و تحت تعليم و تربيت ايشان قرار گرفته است و مورد احترام فراوان حکيمه‏عليها السلام بوده است.

حضرت نرجس‏عليها السلام آن بانويي است که سال‏ها پيش در کلام پيامبر اسلام‏صلي الله عليه وآله [3] و اميرالمؤمنين‏عليه السلام [4] و امام صادق‏عليه السلام [5] مورد ستايش قرار گرفته و از او به عنوان بهترين کنيزان و سرور آنان ياد شده است.

گفتني است که مادر امام عصرعليه السلام به نام‏هاي ديگري مانند سوسن، ريحانه، مليکه و صيقل (صقيل) نيز خوانده مي‏شد.