یابنَ جُندَبٍ! اَقِلِّ النَّومَ بِاللَّیلِ، وَ الکَلاَ بِالنَّهار..

: «ای پسر جندب! خواب شب و گفتار روز را کم کن، که در پیکر انسان، عضوی ناسپاستر از چشم و زبان نیست. مادر حضرت سلیمان به او گفت: پسر جان از خواب (بیش از ضرورت) بپرهیز که در آن روزی (قیامت) که همه مردم به اعمالشان نیازمندند، فقیر و محتاج خواهی شد.»

ای پسر جندب! به آنچه که خداوند برای تو تقسیم و مقدرّ فرموده، قناعت کن، و جز به آنچه که در تصرف تو است، نگاه (طمعکارانه) به چیز دیگر نکن، و آنچه را که به آن نمی رسی، آرزو مکن، زیرا آن کس که قناعت کرد، سیر شد، و کسی که قناعت نکرد، سیر نشد، بهره خودت از آخرتت را برگیر، و در هنگام بی نیازی، سرکش و هوسباز نباش، و هنگام فقر، بی تابی نکن، ترش رو و درشت سخن مباش تا مردم نزدیک شدن به تو را نپسندند، و ناتوان نباش تا در نزد آنکه تو را می شناسد، کوچک شوی، با زبردست، نزاع و ستیز نکن، و زیر دست را مسخره نکن، با صاحب حق، کشمکش نکن، و از ابلهان اطاعت منما، و خوار نباش تا به زیردست هر کسی بیفتی، و بر کفایت هیچکس، تکیه نکن، و در برابر هر کاری توقف و احتیاط کن، تا راه خروج و رهائی از آن را پیش از آنکه در آن بیفتی و پشیمان گردی – بشناسی.»

مؤلف گوید: اینکه امام صادق علیه السلام فرمود: «قبل از انجام کاری، توقف کن تا راه خروج آن را بشناسی...» یعنی دوراندیش باش و عاقبت و نتیجه کاری را که می خواهی انجام دهی، تدبرّ و بررسی کن، چنانکه از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم روایت شده: به شخصی که از آن حضرت درخواست اندرز کرده بود فرمود:

اُوصِِیکَ اِذا اَنتَ هَمَمتَ بِاَمرٍ فَتَدَبَّر عاقِبَتَهُ، فَاِن یَکُ رَشداً فَامضِهِ، وَ اِن یَکُ غَیَاً فَانتَهِ مِنهُ

: «تو را سفارش می کنم که هرگاه تصمیم به کاری گرفتی، عاقبت آن را بررسی کن، اگر عاقبتش نیک و شایسته بود، آن را انجام بده و گرنه آن را ترک کن.»

حکیم نظامی، در این باره گوید:

در سر کاری که در آئی نخست

رخنۀ بیرون شدنت کن درست

تا نکنی جای قدم استوار

پای منه در طلب هیچ کار

***
در کتاب ربیع الابرار نقل شده: یک نفر یهودی از پیامبر سئوالی کرد، پیامبر اندکی درنگ نمود، و سپس پاسخ او را داد. یهودی پرسید: «با اینکه پاسخ مسأله را می دانستی، چرا درنگ کردی؟»

آن حضرت در پاسخ فرمود:

تَوقیراً لِلحِمَهِ

: «برای تعظیم و احترام به مقام حکمت و دانش.»

مکن در مهمی که داری شتاب

ز راه تأنی عنان بر متاب

که اندر تأنی زیان کس ندید

ز تعجیل بسیار، خجلت کشید

***
امام صادق علیه السلام به داود رِقّی فرمود:

تَدخُل یَدَکَ فِی فَمِ التِنِینِ اِلی المِرفَقِ، خَیرٌ لَکَ مِن طَلَبٍ الحَوائِجِ اِلی مَن لَم یَکُن لَهُ فَکانَ

: «هرگاه دستت را تا آرنج در دهان اژدها کنی، برای تو بهتر از درخواست نیاز به نو کیسه است که مالی نداشت و تازه به نو کیسه است که مالی نداشت و تازه مال دار شد.»