پاسخ امام صادق علیه السلام به چهل سئوال ابوحنیفه
ابن شهرآشوب از مسند ابو حنیفه، روایت می کند که حسن بن زیاد گفت: از ابوحنیفه (رهبر مذهب حنفی) سئوال شد: «فقیه ترین کسی که تاکنون دیده ای کیست؟»
ابوحنیفه در پاسخ گفت: «فقیه ترین مردم، جعفر بن محمد (امام صادق علیه السلام) است، هنگامی که منصور دوانیقی (دومین خلیفه عباسی) آن حضرت را نزد خود برده بود، منصور برای من چنین پیام فرستاد:
«ای ابوحنیفه! مردم فریفته جعفر بن محمد (امام صادق علیه السلام) شده اند، مسائل سختی را آماده کن تا از او بپرسی (و او در پاسخ درمانده شده و از مقامش کاهش شود). من چهل مسأله را آماده کردم، سپس منصور که در آن هنگام در شهر حیره (بین بصره و کوفه) بود، مرا به حضور طلبید، به حضورش رفتم، دیدم امام صادق علیه السلام در جانب راست منصور نشسته است، وقتی که چشمم به امام صادق علیه السلام افتاد، آنچنان شکوه او بر دلم چیره شد که از منصور، چنین شکوهی بر من وارد نگردید. به منصور سلام کردم، اشاره به نشستن کرد، نشستم، سپس به امام صادق علیه السلام رو کرد و گفت: «ای اباعبدالله! این ابوحنیفه است.»
امام صادق علیه السلام فرمود: «آری، او را می شناسم.»
آنگاه منصور به من رو کرد و گفت: «ای ابو حنیفه! سئوال های خود را مطرح کن.»
من سئوال های خودم را یک به یک از امام صادق علیه السلام پرسیدم، و او جواب مرا می داد، و می فرمود: در این مسأله، شما چنین می گوئید، اهل مدینه چنان می گویند، بعضی از جواب های آن حضرت، با نظریه ما موافق بود، و بعضی با نظریه اهل مدینه موافق بود، و بعضی با هر دو مخالف بود، تا اینکه همه چهل مسأله خود را از آن حضرت پرسیدم، و او به همه آنها به طور کامل پاسخ داد» سپس ابوحنیفه گفت:
اَلَیسَ اِنَّ اَعلَمَ النّاسِ، اَعلَمُهُمِ بِاختِلافِ النّاسِ
: «آیا آگاهترین و دانشمندترین انسان ها، آن کسی نیست که به نظریات مختلف مردم، آگاه تر باشد.»