فراتر از معرفت به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف
محوری ترین موضوع مهدویت
در مباحث مهدویت و مسائل مربوط به امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و آمدن حضرت و تحقق ظهور، به نظر می رسد که محوری ترین و کلیدی ترین موضوع چیزی به نام اضطرار به حجت است. اضطرار چیزی فراتر از نیاز است. چیزی فراتر از احتیاج است. ببینید احتیاج این است که فرض کنید به غذا و آب احتیاج داریم، به خواب احتیاج داریم. انسان یک سری نیازهایی دارد، اما یک موقع هست که انسان نیاز به یک چیز را می تواند برایش جانشین و مشابه بگذارد. فرض کنید شما یک دارویی را الآن نیاز داری. اما اگر این دارو پیدا نشد، مشابه این هست، این را نمی گویند که الآن مضطر شدی و ناچار هستی به آن دارو! چون شما هنوز چاره داری. نیازت منحصر به او نیست. اضطرار در جایی است که انسان یک راه داشته باشد و غیر از آن راه، هیچ راه دیگری نداشته باشد. یک درمان و دارو داشته باشد و غیر از آن هیچ مشابه و جانشینی نداشته باشد.

باید دردمند حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف شویم
ما اعتقادمان این است، آن چیزی که کارگشا است و محوری ترین و کلیدی ترین نقطه در موضوعات مهدویت هست و ما باید در عمل به آن سمت برویم، این است که مضطر و بیچاره حضرت شویم، دردمند حضرت شویم به نوعی که هیچ چاره دیگری غیر از او نداشته باشیم. ما باید به این نقطه برسیم. اگر این نقطه برای ما حاصل شد، این نقطه فراتر از معرفت به حضرت است. فراتر از اثبات وجود امام زمان است. ممکن است ما معرفت به حضرت داشته باشیم، امام زمان را اثبات کنیم، منتظر حضرت باشیم اما هنوز مضطر نباشیم. تا به آن اضطرار و دردمندی نرسیم، درمان را برای ما نمی فرستند.

معرفت، گام اول برای اضطرار
هیچ شکی نیست که تا معرفت نباشد، تا من نسبت به حضرت شناختی نداشته باشم، تا باوری در من شکل نگرفته باشد که او چه نیازهایی را از من برطرف می کند، چه خلأیی را پر می کند، بیچاره او نمی شوم، دردمند او نمی شوم. تا معرفت نباشد این اضطرار پیدا نمی شود. شکی در این نیست که اول باید معرفت باشد تا آن اضطرار پیدا شود. اما بحث ما این نیست که اول چه، دوم چه؟ بحث ما این است که آن نقطه کلیدی، آن محور، آنچه باعث فرج می شود، آیا فقط معرفت است؟ در این شکی نیست که معرفت، لازم است ولی آیا کافی است؟ ما همین بحث را داریم. شکی نیست که باید بحث معرفت را داشته باشیم، تا اینکه به آن اضطرار برسیم. من می خواهم آن ادعایی را که بعد دلایلش را خدمت شما عرض می کنم، مطرح کنم. ادعای ما این است؛ معرفت های عقلی، علمی و حتی قلبی، باورهای قلبی، این کافی نیست. انتظار، کافی نیست با اینکه همه این ها لازم است. مگر اینکه این مسیری شود و ما را به دردمندی و اضطرار برساند. او هست که درمان است و باعث گشایش می شود. اگر ما به این برسیم، این باعث فرج می شود. اگر درد در حد اضطرار در ما ایجاد شود، درمان به طور قطع، وجود دارد.

طبیب عشق، مسیحا دم است و مشفق دین
چو درد در تو نبیند که را دوا بکند.


صرف یقین کافی نیست
مثال واضحی بزنم. این لیوان آب الآن جلوی ما است. به این یقین هم داریم، شکی نداریم. حتی اگر یک دانشمند شیمی یا فیزیک هم باشد خواص شیمیایی و فیزیکی اش را هم می داند. ترکیباتش را هم می داند. حرکتی در ما ایجاد نمی شود. که این آب را برداریم و بخوریم. چرا؟ چون نیازی در ما نیست. تا عطش نباشد، حرکت ایجاد نمی شود. صرف یقین کافی نیست. اما یقین داریم هست ولی در ما حرکت ایجاد نکرد. شما قرآن را می بینی؛ در سوره نمل آیه 15، حضرت موسی برای فرعونیان معجزاتی را نشان داد. معجزاتی را که دیگر همه شک نداشتند این ها سحر نیست، این ها معجزه است. می دانستند که این یک عصایی را انداخت، اژدها شد و رفت. همه سحرهای آن ها را بلعید، این چیز ساده ای نیست. همه می فهمیدند، فرعونیان می فهمیدند. اما در عین حال قرآن می گوید: با اینکه یقین داشتند، در مقابل موسی ایستادند. تعبیر قرآن این است:
«وَجَحَدُوا بِخا وَاستَیقَنَتها أَنفُسُهُم ظُلماً وَ عُلُوًّا»(نمل/14)
در عین حال که به این آیات و معجزات، یقین داشتند اما کفر ورزیدند. امام صادق علیه السلام در ذیل این آیه می فرماید: این کفری که ورزیدند، کفر با وجود معرفت بود. یعنی با وجود اینکه یقین و معرفت داشتند اما این معرفت به درد این ها نخورد. چون برای خودشان نیازی نسبت به موسی و در اصل نسبت به خدای موسی، نیازی حس نمی کردند، تسلیم شوند.
بالاتر هم شیطان است. مگر شیطان عوالم بالا را ندیده بود؟ مگر ملکوت را ندیده بود؟ ملائکه را دیده بود، عوالم بالا را دیده بود. شهود کرده بود که بالاتر از علم و یقین و این حرف ها است. دیده بود اما با این وجود چون نیازی در خودش در مقابل ولی خدا و حجت خدا نمی دید، سجده نکرد و در مقابل انسان کامل سر فرود نیاورد. نیازی نمی دید، حتی خودش را بالاتر از او می دید. تکبرش طوری بود که چون خودش را بالاتر از او می دید، از این جهت آن یقین و آن شهودش به درد نخورد و باعث رجم و طرد او شد. پس ببینید اگر آن نیاز و اضطرار در انسان به وجود نیاید، حتی آن یقین، علم، حتی شهود، باعث حرکت در او و تسلیم نسبت به خدا و ولی خدا نمی شود.

اضطرار، کارگشا و کلید فرج
اضطرار، کار گشا است و کلید گشایش و فرج است. اوج آن را که در آیه اضطرار است، خدمت شما عرض کنم: «أَمَّن یُجیبُ المُضطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ یَکشِفُ السُّوء» (نمل/62) این آیه را ببینید.
حیف که ما این آیه را برای ختم ها و چندبار خواندن به کار می بریم. البته اشکالی ندارد از باب تیمم و تبرک، مثلاً 5 بار یا چندبار این آیه را خواندن. در روایتی این وارد نشده که برای شفا چند بار این آیه را بخوانید. ولی خیلی خوب است، این آیه را به کار ببندیم. این یک دستورالعمل است. یک نسخه است. انگار یک دکتری نسخه می دهد که سه بار این شربت را در روز بخور، حالا ما بنشینیم این را تکرار کنیم: «سه بار این شربت را در روز بخور» و ذکر بگوییم. این گونه که نمی شود. آقا عمل کن. این دستورالعمل است. این ها دعایی نیست، این ها دوایی است. باید خود را مداوا کرد. شما در این آیه نگاه کنید. در این آیه می گوییم: «أَمَّن یُجیبُ المُضطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ یَکشِفُ السُّوء» آن خدایی که مضطر را که بیچاره شده و دردمند شده، وقتی او را بخواند، خدا او را اجابت می کند. بعد دنباله اش را ببینید. خدا مضطر را اجابت می کند «یَکشِفُ السُّوء» آن مشکل را برطرف می کند و بعد انتهای آیه می گوید: «وَیَجعَلُکُم خُلَفاءَ الأَرضِ» و شما را جانشینان روی زمین می کند.
روایات ذیل آیه را اگر نگاه کنید، می گویند: مصداق تام این آیه، امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف است. اولاً او مضطری است که در طول تاریخ به خاطر اینکه ظلم ها را دیده است، دردمند و مضطر است. در هنگام ظهور، در آن هنگامی که خروج می کند، خدا را دعا می کند. خدا را فرا می خواند، و خدا «یَکشِفُ السُّوء»: موانع را برطرف می کند، «و َیَجعَلُکُم خُلَفاءَ الأَرضِ» و شما صالحان را جانشینان در زمین قرار می دهد. چه شد که باعث شد که آن موانع برطرف شود و مشکلات برطرف شود؟ اضطرار! آن اضطرار باعث شد. بنابراین نقطه کلیدی آن اضطرار هست.